30 lat temu odszedł Rysiek Riedel.
30 lipca 2024 roku mija 30 lat od śmierci Ryśka Riedla. To doskonały czas by przypomnieć sobie kim był.
Ryszard Henryk Riedel (ur. 7 września 1956 r. w Chorzowie, zm. 30 lipca 1994 r. w Chorzowie) – polski wokalista rock-bluesowy, autor tekstów piosenek, sporadycznie muzyki, wieloletni frontman i lider zespołu Dżem.
Dzieciństwo i młodość.
Ryszard “Rygiel” Riedel urodził się w szpitalu w Chorzowie niedaleko ulicy Truchana, gdzie mieszkali jego rodzice Krystyna i Jan z jego siostrą Małgorzatą. Imię Ryszard Riedel odziedziczył po swoim dziadku od strony ojca, który wyjechał do Niemiec i trafił do Frei Korps, nacjonalistycznego ruchu ochotniczego. W maju 1967 r. Riedlowie przenieśli się do Tychów. Tam też w mieszkaniu przy ul. Filaretów spędził całe życie. W Tychach kontynuuje naukę w szkole podstawowej nr XVIII im. Władysława Jagiełły. Niestety dwukrotnie nie zdaje do ósmej klasy. Ostatecznie w 1971 r. porzuca dalszą naukę. Tego samego roku poznaje przyszłą żonę Małgorzatę Pol. We wczesnych latach Ryszard Riedel odkrywa swoje pasje. Pierwszą z nich są westerny i kultura Indian. Nawet w dorosłym życiu nie rezygnuje z zainteresowań. Zdarza się nawet, że godziny prób zespołu są dostosowane do godzin emisji filmów w telewizji. Młody Rysiek lubi również rysować. Jednak niedoceniony nie rozwija w pełni swoich umiejętności. Na szczęście ze śpiewem sytuacja ma się lepiej. Podczas obozu harcerskiego w Piaskach pod Będzinem występuje po raz pierwszy publicznie jako wokalista. W 1972 r. rozpoczyna śpiewać ze swoim pierwszym zespołem funkcjonującym pod wymiennymi nazwami Festus lub Horn.
Rodzina.
16 listopada 1977 r. Ryszard Riedel bierze ślub z Małgorzatą Pol w Urzędzie Stanu Cywilnego w Tychach, a dziesięć dni później w kościele św. Magdaleny. Na przełomie 1977 i 1978 r. najprawdopodobniej dochodzi do pierwszego kontaktu z narkotykami, które w przyszłości pogrąża Riedla. 2 marca 1978 r. przychodzi na świat Sebastian Jerzy Riedel, pierwsze dziecko Ryszarda i Małgorzaty. Kiedy Sebastian dorasta, wraz z ojcem snują plany wspólnego grania i stworzenia zespołu. Niestety marzenia nie spełniają się do końca, ale Sebastian obiera drogę ojca i zakłada zespół Cree, w którym gra do dnia dzisiejszego. 12 marca 1980 r. przychodzi na świat Karolina Małgorzata Riedel. Rok później rodzice Ryszarda Riedla przenoszą się z Polski do RFN. W tym roku również dają się znać pierwsze sygnały uzależnienia od narkotyków.
Muzyka.
Swoją muzyczną pasję Riedel odkrył już jako młody chłopak, ale w pełni rozwinął ją gdy nawiązał współpracę z zespołem Dżem (wówczas jeszcze funkcjonujący pod nazwą Jam). Pierwsza wspólna próba odbyła się jesienią 1973 r. w klubie Górnik w Tychach. Jednak za oficjalną datę rozpoczęcia działalności zespołu uważa się lipiec 1979 r. i pobyt zespołu w Wilkasach. Już po roku Dżem ma swój ogólnopolski debiut na „I Ogólnopolskim Przeglądzie Muzyki Młodej Generacji” w Jarocinie. W dniach 7-8 stycznia 1981 r. ma miejsce pierwsza sesja nagraniowa grupy w Katowicach, a we wrześniu ukazuje się singiel „Paw”/”Whisky”. Tego samego roku Riedel bierze udział w sesji nagraniowej grupy Krzak, z którą jeszcze niejednokrotnie będzie współpracował. Rozpoczyna się seria tras koncertowych, nie tylko z Dżemem, a także dochodzi do kilku występów za granicą. Niestety Riedel wciąż boryka się z problem narkotykowym. W 1985 r. podejmuje pierwszą kurację odwykową. Ukazanie się w tym samym roku debiutanckiego, pierwszego longplaya Dżemu „Cegła” nie pomaga w chorobie. Riedel zaczyna opuszczać próby, oraz sesje nagraniowe, co gorsza zdarza mu się nie przychodzić na koncerty. Mimo tych trudności zespół wydaje kolejne płyty z Riedlem i stara się koncertować. Walka z uzależnieniem i kolejne kuracje odwykowe nie dają rezultatu. Choroba jednak nie pozwala mu zapomnieć całkowicie o muzyce. Riedel nawiązuje współprace z innymi zespołami oraz muzykami m.in. z Józefem Skrzekiem czy Leszkiem Winderem. 24 czerwca 1989 r. w Spodku odbywa się pierwszy z wielkich urodzinowych koncertów Dżemu. Narkotyki jednak wciąż nie opuszczają Riedla, dodatkowo w 1992 r. zostaje wydany wyrok w sprawie produkcji narkotyków, w którą był zamieszany. Sytuacja w zespole staje się coraz cięższa. 16 marca 1994 r. w sali Związkowiec w Krakowie odbywa się ostatni koncert Dżemu z Ryszardem Riedlem. W tym samym roku zespół rezygnuje z dalszej współpracy.
Epilog.
Po rozstaniu z Dżemem Riedel trafia do ośrodka rehabilitacyjnego w Babigoszczy. Na początku lipca 1994 r. w klubie Leśniczówka w Chorzowie ma miejsce ostatni koncert Ryszarda Riedla, który wystąpił wówczas z Leszkiem Winderem. W tym samym miesiącu trafia do Szpitala Chorób Zakaźnych w Chorzowie. Dzień przed śmiercią próbuje stamtąd uciec. Ryszard Riedel umiera 30 lipca 1994 r. 3 sierpnia zostaje pochowany na cmentarzu w Tychach na Wartogłowcu.
Pamięć i legenda.
Ryszard Riedel już w trakcie swego życia stał się osobą legendarną darzoną przez swoich fanów wręcz kultowym uznaniem. Na jego pogrzeb przyjechała rzesza fanów, która kilka dni czuwała przy jego grobie. 29 lipca 1995 roku w Katowickim Spodku odbył się koncert poświęcony Riedlowi „List do R. na 12 głosów”, w którym udział wzięli czołowi przedstawicieli polskiej sceny muzycznej m.in Wojciech Waglewski, Czesław Niemen, Kasia Kowalska, Małgorzata Ostrowska, Tadeusz Nalepa, Martyna Jakubowicz i in. W 1994 r. powstał pierwszy film dokumentalny o Riedlu pt. “Sen o Victorii i Dżem”, a w 2004 r. “Sie macie ludzie”. W 1999 r. odbył się pierwszy Tyski Festiwal Muzyczny im. Ryśka Riedla “Ku Przestrodze”. Do 2008 r. stałym miejscem festiwalu był Ośrodek Wypoczynkowy Paprocany w Tychach. W roku 2009 festiwal odbył się w Chorzowie. W 2005 r. na ekrany kin trafił film fabularny o Ryśku Riedlu pt. “Skazany na bluesa”. 6 listopada 2006 r. w Chorzowie przy ul. Truchana 62, w budynku w którym spędził pierwsze lata swego życia odbyło się uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej Ryszarda Riedla. Inicjatorami był Ruch Autonomii Śląska oraz Urząd Miasta Chorzowa. Wiele polskich zespołów poświęciło swoje nagrania czy też całe albumy pamięci Riedla m.in. SBB, TSA, Budka Suflera, Oddział Zamknięty, Cree, Krzak. Riedel, uznawany za „ostatniego hipisa” zapisał się na polskiej scenie muzycznej jak jego wielcy zagraniczni poprzednicy Jim Morrison czy Janis Joplin.
Albumy nagrane z zespołem Dżem:
1985 r. – Dzień, w którym pękło niebo (koncertowa)
1985 r. – Cegła
1986 r. – Absolutely Live (koncertowa)
1987 r. – Zemsta nietoperzy
1988 r. – Lunatycy – czyli tzw. przeboje całkiem Live (koncertowa)
1989 r. – Urodziny
1989 r. – Najemnik
1990 r. – Dżem Session 1
1991 r. – Detox
1992 r. – The Singles
1992 r. – Wehikuł Czasu – Spodek ’92 (1 i 2, koncertowa)
1993 r. –14 Urodziny
1993 r. – Autsajder
1994 r. – Akustycznie
1994 r. – Akustycznie Suplement
Albumy nagrane z innymi wykonawcami:
1983 r. – Krzak – „Krzak’i”
1985 r. – Leszek Winder – „Blues forever”
1988 r. – Ryszard Skibński – „Ostatni koncert”
1989 r. – Józef Skrzek – „Live”
1991 r. – Martyna Jakubowicz – „Koncert Live Jarocin”
1991 r. – Krzak – „No 5 Live”
1993 r. – Nocna Zmiana Bluesa – „Chory na bluesa”
