Zmarł Augustyn Dyrda, twórca m.in. „Żyrafy” i „Niedźwiadków” w Tychach.

 


Nie żyje Augustyn Dyrda, rzeźbiarz, twórca słynnej „Żyrafy” w Tychach i innych miejskich rzeźb w tym mieście. Miał 96 lat.

Urodził się 4 lipca 1926 roku w Wyrach koło Tychów. Ukończył bielską Szkołę Malarstwa, Rzeźby i Grafiki (przemianowaną w 1947 roku na Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Juliana Fałata w Bielsku-Białej). W latach 1948–1954 studiował na Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Uczęszczał do pracowni prof. Xawerego Dunikowskiego (był jego ostatnim żyjącym uczniem). Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 1954 roku. Brał udział w licznych wystawach okręgowych, ogólnopolskich i zagranicznych. Był laureatem licznych nagród i wyróżnień w konkursach, m.in. organizowanych przez Zarząd ZPAP Okręg Katowice. Mieszkał i pracował w Tychach.

Wybrane dzieła Augustyna Dyrdy :

  • płaskorzeźby (muzykujący górnik i tańcząca dziewczyna) na budynku domu kultury Osiedla A w Tychach, lata 50. XX wieku
  • figura Józefa Stalina, Skawina, przed Hutą Aluminium, 1954, usunięta około 1956
  • rzeźba plenerowa Chłopcy z gęsią, Tychy, 1956 odsłonięta wiosną 1957[, Osiedle B
  • pomnik Powstańca Śląskiego, Tychy, 1958 (przeniesiony z cokołu na Placu Wolności pod siedzibę Muzeum Miejskiego jako rzeźba plenerowa)
  • grupa rzeźbiarska Niedźwiadki, Tychy, Park Niedźwiadków, 1962
  • pomnik Walki i Pracy (tzw. Żyrafa), Tychy, 1975 (wraz z Emilianem Piaseckim)
  • rzeźba plenerowa Karolinka, Tychy, 1984 (przeniesiona w 2014 roku na teren w pobliżu szkoły podstawowej nr 37 w Tychach)
  • popiersie Jerzego Ziętka, Katowice, Gmach Sejmu Śląskiego, 1987
  • pomnik Augusta Kissa, Tychy-Paprocany, ul. Władysława Sikorskiego, 2003
  • popiersie Stefana Roweckiego, Tychy, przy siedzibie WKU, odsłonięte 19 września 2003 roku
  • rzeźba Stary Alojz, Tychy, odsłonięta 11 maja 2007, brąz
  • rekonstrukcja przedwojennego pomnika Powstańca Śląskiego, Tychy, 2007
  • pomniejszone repliki rzeźb Marcina Rożka: popiersi Karola Miarki, Pawła Stalmacha i Juliusza Ligonia, Katowice, Gmach Sejmu Śląskiego

Augustyn Dyrda jak nikt inny jest wpisany w historię tego miasta. Tychy stały się jego miejscem na ziemi – zarówno w sensie egzystencjalnym, jak i twórczym. Bodaj nie ma takiego drugiego miasta w kraju, w którym jeden artysta pozostawił tyle śladów i poprzez swoje dzieła opisuje dzieje miasta, które, jak się powiada, jest „miastem bez historii”. Ale historia Tychów, sięgająca zaledwie lat powojennych nie ma sobie równych, bo opowiada zarazem o przeobrażeniach, jakie niosła ze sobą sztuką współczesna. Tychy były poligonem doświadczalnym, swego rodzaju niespotykaną galerią miejską, w której sztuka służyła życiu codziennemu. Nazwiska twórców dla większości mieszkańców zapewne nie miały i nie mają żadnego znaczenia, liczył się efekt. Na pewno podobały się nie tylko Niedźwiadki, ale i fontanna z Karolinką – dziewczyną w stroju śląskim wylewająca wodę z dzbana, czy gołębie zdobiące inną fontannę.  Augustyn Dyrda przyglądał się otaczającej go rzeczywistości, starał się w niej funkcjonować na miarę swoich ambicji (…)” – Wiesława Konopelska