Nowa twarz tyskiej Żyrafy.
Ikona miasta, kultowy pomnik, z którym wiążą się wspomnienia kilku pokoleń tyszan. Znany pod kilkoma nazwami monument przez lata był świadkiem setek wydarzeń – oficjalnych uroczystości państwowych, koncertów, zajęć sportowych czy wreszcie zwyczajnych spacerów. Za sprawą interwencji Izy Rutkowskiej – artystki i animatorki, tyska Żyrafa zyska nowe życie.
Monumentalna bryła, dziś wyznaczająca miejsce organizacji miejskich imprez powstała z okazji rocznicy 30-lecia Polski Ludowej. Autor projektu, Augustyn Dyrda, chciałby pomnik symbolizował charakterystyczny dla Tychów proces integracji ludności rdzennej i napływowej, których wspólne losy nadały miastu tożsamość. Ideowe znaczenie pomnika, podobnie jak jego oficjalna nazwa (Walki i Pracy) z czasem zaczęła ulegać zapomnieniu. Do monumentu przylgnęła potoczna nazwa nawiązująca do jego kształtu – Żyrafa.
Historia pomnika i wspomnienia mieszkańców z nim związane, zainteresowały Izę Rutkowską. Artystka znana jest m.in. z umieszczania w przestrzeni publicznej nietypowych form, takich jak chociażby mobilna sześciometrowa “Przytulanka” w formie misia czy wielkoformatowy dmuchany jeż, który zagościł na jednym z wrocławskich osiedli. Do Tychów Rutkowska trafiła za sprawą projektu “Tychy – przeszłość – dziś. Sztuka dla lepszego życia”, realizowanego przez Muzeum Miejskie. W czasie dyskusji o sztuce powojennej oraz jej współczesnym odbiorze, pojawił się temat pomnika Walki i Pracy. Potoczną nazwę obiektu, nadaną przez społeczność lokalną, można traktować jako próbę oswojenia dziedzictwa PRLu. Mieszkańcy Tychów zmiękczyli ideowy wydźwięk obiektu, który z czasem stał się miejscem spotkań i imprez. To właśnie społeczny odbiór Żyrafy i wspomnienia tyszan związane z monumentem stanowią temat działań artystycznych Izy Rutkowskiej. Poza instalacją, która do końca sierpnia będzie zdobić pomnik, artystka chce rozmawiać z mieszkańcami, zbierać opowieści i pamiątki związane z obiektem.
Projekt Izy Rutkowskiej formą nawiązuje do jej poprzednich realizacji. Z pozoru zabawne prace są u artystki pretekstem do refleksji na temat przestrzeni publicznej – mówi Michał Kubieniec, jeden z kuratorów projektu “Tychy – przeszłość – dziś. Sztuka dla lepszego życia” – W przypadku Żyrafy mamy do czynienia z próbą redefinicji zarówno tego konkretnego pomnika, jak i pojęcia pomnikowości w ogóle. Co najważniejsze to również próba rozmowy z mieszkańcami o jednej z najważniejszych przestrzeni w ich mieście. Czym dla nich jest Żyrafa, jak ją oceniają i czego od niej oczekują. Artystka spróbuje stworzyć alternatywną historię bryły, opartą na opowieściach mieszkańców. Dzięki temu dowiemy się jakie znaczenie dla lokalnej społeczności ma Żyrafa.
“Nową twarz” tyskiej Żyrafy możemy oglądać od 24 sierpnia. 25 sierpnia Muzeum Miejskie w Tychach zaprasza na spacer szlakiem sztuki w przestrzeni miasta z historykiem sztuki – Patrykiem Oczko. W czasie spaceru, który planowany jest w godzinach od 12.00 do 13.00 będzie można poznać historię rzeźb plenerowych na osiedlu D oraz pomnika Walki i Pracy. Rozpoczęcie spaceru pod rzeźbą Hokeisty. Tego samego dnia, po spacerze – pod Żyrafą odbędą się warsztaty Izy Rutkowskiej, która zaprosi do wspólnego przetwarzania fotografii rzeźb plenerowych. Artystka czeka także na pamiątki i wspomnienia tyszan związane z monumentem.
Od 27 do 31 sierpnia będzie można spotkać się z Izą Rutkowską pod Żyrafą i opowiedzieć swoją historię z pomnikiem w tle. Dyżury artystki pod pomnikiem zaplanowane są w następujących godzinach: 27 sierpnia od 12.00 do 16.00, 28 sierpnia od 10.00 do 13.00, 29 sierpnia od 16.00 do 19.00, 30 sierpnia od 10.00 do 13.00.
Finałem akcji będzie pożegnanie instalacji w ostatni dzień wakacji – 31 sierpnia. Wszystkie wydarzenia mają charakter otwarty i będą odbywać się w Parku Miejskim, w okolicy Żyrafy. Na warsztaty i spacery obowiązują zapisy – chęć udziału można zgłosić do Magdaleny Zielosko – Kowieskiej (tel. 32 327 18 20 – 21, w. 26; e-mail: m.kowieska@muzeum.tychy.pl).
Działanie realizowane jest w ramach projektu Tychy – przeszłość – dziś. Sztuka dla lepszego życia. To całoroczny cykl działań obejmujących dyskusje, spacery i realizacje artystyczne w przestrzeni miasta. Realizacja projektu w Tychach wiąże się z długoletnią historią obecności sztuki w przestrzeni miasta.
Celem podejmowanych przez Muzeum Miejskie w Tychach działań jest namysł nad współczesnym obliczem sztuki w przestrzeni publicznej, a także nad jej rolą dla mieszkańców miast.
Kuratorami projektu są Michał Kubieniec i Stanisław Ruksza. Działanie dofinansowane zostało ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Iza Rutkowska – artystka, animatorka i menadżerka kultury. Założycielka Fundacji Form i Kształtów oraz Szkoły Nauk Praktycznych, reżyserka filmu „Podwórko im. Wszystkich Mieszkańców”. Współpracuje z samorządami miast, licznymi organizacjami pozarządowymi, domami kultury oraz instytucjami sztuki w Polsce i za granicą. Realizowała projekty między innymi we współpracy z Zachętą Narodową Galerią Sztuki, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Galerią Narodową w Dżakarcie czy Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Bolonii. Jej działania z pogranicza architektury, designu i performansu skupiają się na nadawaniu nowych form i kształtów przestrzeni publicznej. Angażują ludzi z różnych środowisk i w każdym wieku. Bywają efemeryczne, ale częściej przeradzają się w długi proces integracji lokalnej.
Więcej informacji o działaniach Izy Rutkowskiej można znaleźć na stronie: www.izarutkowska.com
